Buty na lato i upały? Espadryle!
Espadryle to obuwie cenione za swoją niezwykłą wygodę, lekkość i wytrzymałość. Charakteryzują się podeszwą wykonaną z plecionego sznurka, juty lub trawy. Idealnie sprawdzają się na ciepłe dni, a zwłaszcza jeśli planujemy długie, piesze wycieczki w trakcie wakacji. Stanowią świetną alternatywę między sandałami a obuwiem krytym. Espadryle są nie tylko funkcjonalne, ale też bardzo stylowe. Ich popularność sprawiła, że w sklepach znajdziemy różnorodne modele odznaczające się mnogością kolorów, wzorów i form – od płaskich do tych na koturnie i z wiązaniem na kostce.
Dziś espadryle utożsamiamy ze stylem miejskim z romantycznym sznytem, który w szczególności zdobywa serca Europejek. Ten typ obuwia jest modnym rozwiązaniem nieodbierającym użytkowniczkom komfortu. W ubiegłym stuleciu espadryle wypromowali artyści i gwiazdy Hollywood: od Salvadora Dali do Rity Hayworth. Dzięki nim obecnie stanowią synonim dobrego smaku. Czy wiesz, że nie zawsze tak było? Kilka wieków temu espadryle utożsamiano z… butami dla biedoty. Poznaj historię espadryli!
Pierwszy krok na Półwyspie Iberyjskim
Droga espadryli do klasyki mody była naprawdę długa. Prototyp espadryli rozpowszechnił się już 4 tysiące lat temu w Hiszpanii. Najstarsze znane nam buty z podeszwą wykonaną z trawy można podziwiać w Muzeum Archeologicznym w Grenadzie, które posiada w swych zbiorach modele odnalezione w Jaskini Nietoperzy (Cueva de los Murciélagos) w hiszpańskim Zuheros.
Warto podkreślić, że ówczesne espadryle znacząco różniły się od nowoczesnych modeli. Były zbudowane z plecionej podeszwy i sznurka, którym przywiązywało się podstawę do stopy. Pierwsze espadryle swą konstrukcją przypominały zatem bardziej sandały. Dopiero później dołączono do nich płócienną cholewkę.
Obuwie dla najniższych klas
Dzięki łatwej dostępności materiałów potrzebnych do wykonania podeszwy ze sznurka, espadryle w pierwszej kolejności stały się obuwiem dla… hiszpańskich chłopów. W międzyczasie społeczna elita wybierała trzewiki z najwyższej jakości materiałów oznaczających spory wydatek. Sama nazwa tego oszczędnego obuwia pochodzi natomiast od słowa „esparto”, czyli twardej trawy wykorzystywanej do wyplatania lin. Czasy nowożytne nie zwiększyły renomy espadryli. Wciąż były przeznaczone dla klasy robotniczej doceniającej ich niską cenę i wygodę w miejskiej dżungli.
Na przełomie XIX i XX wieku na espadryle zaczęto spoglądać jak na symbol tożsamości narodowej. To w nich wykonuje się Sardanę, narodowy taniec Katalończyków. Tancerze zwykli wybierać do niego efektowne modele, zdobione np. wstążkami owijanymi wokół kostek. Nie tylko prezentują się one pięknie, ale też dbają o dobre mocowanie obuwia i stabilność podczas tańca.
Surrealistyczny zachwyt
W XX wieku poza funkcjonalnością plecionego obuwia doceniono również jego niepowtarzalny styl. Szeroki wybór fasonów, zdobień i odcieni dodawał stylizacji nuty fantazyjności i świetnie wpasowywał się w letni klimat. Espadryle pokochali naczelni reprezentanci awangardy: Pablo Picasso i Salvador Dali.
Artyści dostrzegli wizerunkowy potencjał tego typu obuwia, a także – jako urodzeni Hiszpanie, odnieśli się do tradycji swego kraju w iście buntowniczym stylu, wprowadzając „buty dla biedoty” na salony. Słynący z ekscentryzmu Dali łączył espadryle z soczyście czerwonymi skarpetami, aby przykuć uwagę.
Espadryle podbijają Hollywood
W końcu buty z podeszwą ze sznurka zachwyciły hollywoodzkie aktorki. Te, jak wiemy nie od dziś, zwykły wyznaczać modowe trendy. Pierwsza była Rita Hayworth, która w produkcji „Dama z Szanghaju” (1947) w scenie rozgrywanej na jachcie ma na sobie białe espadryle uzupełniające jej czarny kostium kąpielowy. Rok później espadryle uświetniły kostium Lauren Bacall do filmu „Key Largo” (1948), stając się dopełnieniem duetu białej koszuli z długą, rozkloszowaną spódnicą.
Espadryle były też ulubionymi butami Grace Kelly. Zanim poślubiła księcia Rainiera III i została księżną Monako, była hollywoodzką aktorką i kultową blondynką Hitchcocka znaną m.in. z dzieła „Okno na podwórze” (1954). Poza planem filmowym Grace stawiała na styl łączący klasykę i codzienną elegancję z wygodą. Przy nieoficjalnych outfitach niemal zawsze towarzyszyły jej komfortowe espadryle. To w nich przechadzała się w przerwach między zdjęciami do „Złodzieja w hotelu” (1955), ramię w ramię z kolegą po fachu Carym Grantem, co uwiecznili fotografowie.
Od ozdoby pin up girls do sprzymierzeńca Dzieci Kwiatów
Hollywood na dobre rozreklamowało wywodzące się od pirenejskich chłopów espadryle. Lata 50. ubiegłego stulecia to już dekada promowanych przez amerykańską kinematografię pin up girls i mody plażowej. Słońce, plaża, opalenizna i kolekcje odzieży przeznaczonej do opalania zdominowały ówczesny rynek, a espadryle okazały się doskonałym uzupełnieniem całości. W kolejnej dekadzie naturalne wykonanie tego obuwia doceniły ponadto środowiska hippisowskie. Za popularność espadryli odpowiadała w końcu ikona stylu i legenda kina Audrey Hepburn, która nosiła je np. w obrazie „Dwoje na drodze” (1967).
Yves Saint Laurent przejmuje espadryle
Espadryle przywoływały skojarzenie z latem i wysoką temperaturą. Pięknie komponowały się z kostiumami kąpielowymi lub T-shirtem w marynarskie pasy i nadawały do długich wycieczek. Nie umknęło to uwadze europejskich projektantów, którzy wykorzystując sytuację na rynku wprowadzili espadryle do świata high fashion.
Za rewolucyjny moment uznaje się pokaz kolekcji Yves Saint Laurenta z 1973 roku, kiedy to przechadzające się po wybiegu modelki miały na sobie espadryle. Legendarny kreator mody skorzystał z obuwniczych dzieł najsłynniejszej hiszpańskiej firmy zajmującej się produkcją espadryli Castaner, która na jego życzenie zaprojektowała model na podwyższonej podeszwie.
Od tej pory espadryle na stale zagościły w garderobach. Wciąż są najchętniej wybieranymi butami na lato, oddając niepowtarzalny klimat słonecznych dni i dopełniając wakacyjne stylizacje. Klasyczne lub ekstrawaganckie, wiązane lub wsuwane, na koturnie albo płaskiej podeszwie – bogactwo modeli daje ogromne możliwości stylizacyjne.
Źródła:
Frankowska, „Espadryle. Historia sznurkiem pleciona”, lente-magazyn.com (Dostęp: 17.05.2024)
Odcinek Freakery „Historia espadryli, czyli najlepsze buty na lato. Od Rity Hayworth po Jane Birkin”. Opowiada Joanna Hoffmann, produkuje Maciej Kowal.
Więcej o modzie znajdziecie tutaj.
